İNCE MEMED 2
İnce Memed, serisinin ikinci kitabından seriye devam ediyorum. Aradan geçen zaman planladığımdan fazla oldu. Yaşar Kemal’i, Çukurova’yı ve İnce Memed’i ziyadesiyle özlemişim. Yaşar Kemal bu kitapta da bol bol o süslü dilini konuşturmuş; öyle güzel betimlemeler yapmış ki kitap bitmesine rağmen o güzel Çukurova akıllarda uzun süre yer alır.
İnce Memed serisinin II. kitabını bitirdiğimden beri ben de günümüzü düşünüp, belki şimdilerde ağalar olmasa da, toplum yaşamımızda türlü zorbalıklara maruz kaldığımızı ve nasıl da sinip ses çıkmadığımızı sorgulayıp durdum. Biz de hep içimizden biri çıksın ve bizi kurtarsın istiyoruz. Kimse de çıkıp bir “İnce Memed” de ben olayım demiyor.
Memed’in Dağlardan İnişi
İnce Memed II. Kitabı, dağlarda askerden ağalardan kaçmaktan bitap düşen Memed’in Vayvay köyüne, Koca Osman’a sığınması ile başlar. Vayvay köyü o sıralar Ali Safa beyin zulümleri altında birçok köylüsünün köyü terk ettiği, kalanların ise iyice korkup sindiği bir dönemdedir. Koca Osman da köylünün bu cesaretsizliğinden ve kendinin kocamışlığından dolayı mutsuzdur. Memed’in gelmesine öyle bir sevinir ki, cesareti ve köylüyü ikna etme hevesi geri gelir. Memed öyle bitkindir ki, Koca Osman’ı çok sever, dinler ama içinden hep “ne diye uğraşıyor ki Ali Safa beyin elinde sonunda istediğine ulaşacaktır. Hükümette arkasındadır. Koca Osman’ın ve köy halkının ne diye direndiğini bir türlü anlayamaz. Koca Osman ve Kamer Ananın evinde bir süre saklandıktan sonra sıla özlemi vurur Memed’i, bir gün eşkıyalık yolunda öleceğini bilmekte, ölmeden de tekrar baba ocağını, köyünü görmek istemektedir. Köyün jandarmalarla dolu olduğunu bilese de kalkıp köyüne gider.
Köyü bıraktığı gibi göremeyen Memed, derin bir hayal kırıklığına uğrar. Abdi ağa gitmiş, yerine Hamza ağa gelmiş ve eskisinden de beter bir duruma düşmüş halde bulur köylüsünü. Açlıktan birçok insan ölmüş, kalanlar da ona düşman olmuştur. Tüm köy Abdi ağayı neden öldürdü diye Memed’e kızmaktadır. İnce Memed’i köyde bir tek Hürü Ana kucak açarak karşılar, olanı biteni de anlatır. Kendinden geçen Memed çok üzülür ve köyden kaçmak zorunda kalır. Memed çaresizlik ve umutsuzluk arasında uzun bir süre gider gelir. Abdi ağa gidip yerine Hamza ağa gelecekse, o ne diye bunca cefaya katlanmıştı; annesini, eşini kaybetmişti…
Vayvay Köyüne Geri Dönüş
İnce Memed, köyünün çıkışında bir ordu jandarmayla çarpışmış ve yorgun argın perişan bir halde Vayvay köyüne döner. İlk gelişinde Koca Osman onu sakladığı için köy ona çok kızgındır. İnce Memed gündüz gözü öyle rahat bir şekilde köye girmiştir. Köylü onun cesaretiyle, geriye dönüp gelmesiyle övünür. Ferhat hoca (imam) ve Koca Osman ondaki hali anlar ve hemen onu alıp saklarlar.
Tüm köy Memed’den, onları Ali Safa Bey’den kurtarmasını beklerken, o tükenmiş ve yara almış olarak köye dönmüştür. Kamer Ana ve Seyran ona gözü gibi bakıp iyileşmesini sağlarlar. Uzun bir süre çayırlıkların içinde özel bir yerde saklarlar. Tekrar sağlığına kavuşuncaya kadar burada kalır. Bu süreçte güzelliğiyle dillere destan olan Seyran Memed’e âşık olur. İlişkileri her gün daha da yakınlaşır ve birlikte olurlar.
İnce Memed’in köye gelmiş olmasından ötürü ondan cesaret alan gençler Ali Safa Bey’in ekinlerini yakar, her akşam çiftliğini kurşunlatırlar. Ali Safa Bey köylüden böyle bir direnişi hiç beklemediği için hem korkar hem de yaptırımlarını günden güne arttırır; atlarını çaldırır, bir gece ansızın tüm hayvanlarını çalar bir yaz günü ansızın köyün sularını keser.
Köylü bıkar, usanır. İnce Memed’e olan heyecanları günden güne yitmeye başlar. Koca Osman bile artık Memed’e “Şahinim” demez. Küskündür ona. Herkes İnce Memed’ten onları kurtarmasını beklerken, İnce Memed bunun çözüm olup olmadığına karar veremiyordur.
“İnsan olmak Kamer Ana, insan olmak. Her işin başı bu. Korkudur insanı alçaltan, insanlıktan çıkaran. Bunu bilirim, bunu söylerim.”
Kitapta bir de Çerkes köyünden söz edilir. İdris Bey köyün beyidir. Çok beyefendi ve düzgün bir adamdır. Onlara da Arif Saim Bey zulüm yapmaktadır. Kurtuluş savaşında savaşmış. Fransızlara karşı başarı elde etmiş. Mustafa Kemal’in sağ kolu olan bir mebustur. Sahip olduğu nüfuzu kullanıp, köylüleri topraklarını yok pahasına alıp topraklarını arttırmayı Çukurova’nın tek bir kişi tarafından yönetme hayali vardır. Verimli diye de ilk olarak bu Çerkes köyünü topraklarına katmak ister. İdris bey ise tek bir parça bile toprak vermeyi reddeder. Fakat bu mücadelenin sonunda dağa çıkmak zorunda kalır. Derdini kimseye anlatamaz bir gün eğer İnce Memed’i öldürürse diğer beylerin ona destek vereceğini öğrenir. Öldürmeye gittiği Memed’i çok sever ve kan kardeşi olurlar. Ona katılmak istediğini söyler, fakat kısa süre sonra ölüm haberi gelir.
Topal Ali, İnce Memed’in yanına uğrar tüm haberleri verir. O gece karar verip eski kıyafetlerini giyer, silahlarını kuşanır. Önce Ali Safa Bey’in evine gider, Dursun’un adamı olduğunu söyler, yatmakta olan beyin odasına girer ve gazete okuyan beye İnce Memed olduğunu söyler ve onu öldürür. Sakince çiftliği terk eder, atına atlayıp kendi köyüne gider ve çoktandır kendisini korku içinde bekleyen Hamza Ağa’yı da köy meydanında öldürür.Tekrar kayıplara karışır…
Kitap başlangıcından itibaren çok yavaş ve kontrollü akar iken, kitabın son bölümüne denk gelen , Memed sonunda ne yapacağına karar verdikten sonrası hızlıca akar ve iki üç sayfa sonra roman sona erer. Yahya Kemal bu süreçte çok fazla ayrıntılar ve betimlemeler yaparak köy halkının yaşadığını zulmü, sıkıntıyı size de yaşatır. Öyle bir yaşatır ki Memed silahını çekip ağaları vurduğu vakit sanki siz kurtulmuşçasına sevinirsiniz. Kendisini sırf kaleminin kuvvetli olmasından ötürü değil de, yazacak o kadar fazla konu var iken böylesine toplumsal konuları ele almış olduğu için fazlaca taktir ederim.
Yazarı Tanıyalım!
Yaşar Kemal, Türk romancı, senaryo ve öykü yazarı. On altı yaşındayken 1939’da ilk şiiri “Seyhan”ı Görüşler adlı Adana halk evleri dergisinde yayımladı. Ortaokuldan ayrıldıktan sonra folklor derlemelerine başladı ve 1940-1941 yılları arasında Çukurova’dan ile Toroslardan derlediği ağıtları içeren ilk kitabı olan Ağıtlar, 1943 yılında Adana Halkevi tarafından basıldı.
Kayseri’de askerliğini yaparken ilk hikâyesi olan “Pis Hikâye”yi (1946) yirmi üç yaşındayken yazdı. 1948’de “Bebek” hikâyesinin ardından “Dükkancı”yı yazdı. 1940’larda Adana’da çıkan Çığ dergisi çevresinde Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi isimlerle tanıştı. Özellikle, ressam Abidin Dino’nun ağabeyi Arif Dino’yla kurduğu yakınlık onun düşün ve yazın dünyasının gelişimini önemli bir ölçüde etkilemiştir. Kemal Sadık Göğceli adı ile çeşitli yayımlarda yazarken Yaşar Kemal adını Cumhuriyet gazetesine girince kullanmaya başladı ve 1951-1963 yılları arasında gazetede fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı.
Yaşar Kemal pek çok yapıtında Anadolu’nun efsane ve masallarından yararlanmıştır. PEN Yazarlar Derneği üyesiydi. Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen ilk Türk yazardır.
İnce Memed I, Ağrıdağı Efsanesi, İnce Memed II, Kuşlar da Gitti, İnce Memed III eserleri yazarın en çok satan ilk beş kitabıdır.
Add Comment