Yeraltından Notlar, hayatta başarısız, içine kapanık, çaresiz bir insanın iç çatışmalarını kaleme alan bir Fyodor Dostoyevski romanı… Bildiğiniz gibi Dostoyevski ruh çözümlemeleri konusunda çok usta bir yazar. Bunu söylerken eminim birçoğunuzun aklından Suç ve Ceza geçmiştir. Orda da yine evin kirasını ödeyemediği için eşyalarını sattığı rehinci bir kocakarı vardı ve Raskolnikov bu kadını öldürdüğünden dolayı kendi içinde çatışmalara girmişti, vicdan azabı duyuyordu.
Yeraltından Notlar’ da isimsiz kahramanımız daha ilk söyleminde kendisi için içi öfkeyle dolu, hasta ve çekilmez tabirlerini kullanır. Aşağılanmaktan haz alan, başta kendisinden ve diğer bütün insanlardan nefret eden, yalnız bir adamdır. Hayat karşısında tutunamayan kahramanımız hayatta, toplumda bir yeri olduğunu elinden gelse belki tek tek bütün insanlara anlatmak isterken çevresi ve tanıdığı tanımadığı birçok insan yüzünden bu düşüncesi onu daha da içine kapanık biri haline getirir.
Yeraltından Notlar;
Yine kitapta Dostoyevski, içten içe dışarıda birçok insanın fark etmediği hatta belki fark edemeyeceği birçok içsel duygu ve düşünceden bahseder. Hatta bu duygu ve düşüncelerini daha kitabın başlarında felsefik bir anlatımla açıklamaya çalışır. Açıklama diyorum ama açıklaması da ayrı bir sorun J Çeviriden kaynaklı da olabilir bilemiyorum ama bu sayfaların bazılarını defalarca okudum. Bu kısma yazımda yer etmemin nedeni de bu sayfalardan korkmayın ya da okuma hevesinizi kırmasın diye. Çünkü olay örgüsü başlayınca, sayfalar ilerledikçe kahramanımızın hareket tarzından ne düşündüğünü veya bir sonraki hareketinin ne olacağını kestirebilirsiniz ve bütün samimiyetimle söyleyebilirim ki bu anların bazılarında yüzünüzde hafif bir tebessüm olacaktır.
Ayrıca bir konuya daha değinmeden kendimi alamayacağım; Dostoyevski eserlerini ortaya koyarken yararlandığı J.P. Sartre, F. Nietzsche gibi birçok filozofun düşüncelerini de kendi düşünceleriyle sentezleyerek insan ruhunun o uçsuz bucaksız deryasında kendisini hiç bilinmedik bir adanın keşfine adayan bir gemici gibi kahramanın beyninde, ruhunda yeni yeni yolculuklara çıkar.
Kahramanının içindeki çatışmaları ortaya koyarken çok üstün bir zekânın ayak izlerini de göreceksiniz. Son olarak; Yeraltından Notlar, Dostoyevski’nin sürgün hayatının anılarına dayanarak yazdığı romanı ve kitapta yaptığı eşsiz ruhsal betimlemeleri düşünürsek ona asıl ününü verecek Suç ve Ceza’ya temel olan kitaplardan biridir hatta bence en başındadır.
Yazarı Tanıyalım !
Fyodor Mihayloviç Dostoyevski (d. 11 Kasım 1821, (Jülyen: 30 Ekim), Moskova – ö. 9 Şubat 1881, Jülyen: 28 Ocak, Sankt-Peterburg), Rus roman yazarı.
Çocukluğu sarhoş bir baba ve hasta bir anne arasında geçiren Dostoyevski, annesinin ölümünden sonra Petersburg’daki Mühendis Okulu’na girdi. Babasının ölüm haberini burada aldı. Okulu başarıyla bitirdikten sonra İstihkâm Müdürlüğü’ne girdi. Bir yıl sonra istifa ederek buradan ayrıldı. Ordudan ayrıldıktan sonra edebiyata yönelen Dostoyevski’nin ilk kitabı İnsancıklar, 1846 yılında yayımlandı. Bu eserinin ardından yazdığı kitaplarla beklediği başarıya ulaşamayan Dostoyevski’nin umudu kırıldı ve politikayla ilgilenmeye başladı.
1849 yılında devlet aleyhindeki bir komploya karıştığı iddiası ile tutuklandı. On ay hapishanede kalan Dostoyevski, kurşuna dizilmek üzereyken diğer sekiz tutuklu arkadaşı ile affedildi. Cezası dört yıl kürek, dört yıl da adî hapse dönüştürüldü. Cezasını çekmesi için Sibirya’da bulunan Omsk Cezaevi’ne gönderildi. Burada geçirdiği dört yılın ardından er rütbesi ile hizmete verildi. Subaylığa kadar yükseldi. 1857 yılında Mariya Dmitriyevna İsayeva ile evlendi. Beş yıl boyunca görev yapan Dostoyevski, 1859 yılında özgür bırakıldı ve Petersburg’a yerleşti.
Petersburg’a döndükten sonra Ezilenler (1861) ve Ölüler Evinden Anılar (1862) adlı eserleri yazdı. Kardeşiyle birlikte iki dergi çıkardı. 1862’de arzuladığı Avrupa seyahatini gerçekleştirdi. Sara nöbetleri ve kumar bağımlılığı yüzünden maddi açıdan darlığa düştü. Bu dönemde Yeraltından Notlar (1864), Suç ve Ceza (1866), Kumarbaz (1866), Budala (1868), Ebedi Koca (1870) ve Ecinniler (1872) gibi eserleri yazdı.
Add Comment